Ahi Elvan Camii

Ahi Elvan Camii, Ankara’nın Koyun Pazarı semtinin Ali Elvan mahallesinin Pirinç sokağında yer almaktadır. Camii, 732-792 (1331-1389) tarihleri arasında Selçuklu Devletinden sonra Ahiler ya da Osmanlıların ilk yıllarında yapıldığı söylenmektedir. Camii’nin Hacı Nizamettin oğlu Elvan Mehmet Bey tarafından yaptırılmış olduğu bilinmektedir.

Bu camii önce 1392 yılında Ahi Yakup tarafından, 1413 yılında ise Çelebi Mehmet’in emri ile tamir edilir. Planı dikdörtgen olan bu camii Selçuklu yapılarının çoğunda olduğu gibi ahşap destek sistemli ve ahşap tavanlı camiidir. Camiinin dört nefi vardır. Camiinin beden duvarları da kerpiçten yapılmıştır. Yüksek ağaç direkler her üç sırada da dörder adet olup üzerlerinde uçları kavisli yastıklar ve bunların üzerinde boydan boya uzanan ağaç kirişler bulunmaktadır. Ahi Elvan Camii’nde de rta nef yan neflere uçları kavisli traversler iki kademe halindedir. Kıble duvarı ortasında bulunan mihrabı tamamen alçıdan yapılmış olup, mihrap nişi altı kenarlı ve üst kısmı mukarnaslıdır. Geometrik geçmeler ve arabesklerle süslü olan niş köşe dolguları üzerinde dikdörtgen panoda gayet ince yazılmış Ayet-el Kürsi kitabe bulunmaktadır. Dıştan üç kenarı dolaşan bordürlerde Kelime-i Tevhit yazılmıştır. Mihrabın üst kısmı bir sıra palmet dizisi ile nihayetlenmektedir.

Merdiven altının yan panolarında, geçmeler halinde işlenmiş altıgen, yıldız, üçgen şeklindeki küçük parçaların içleri oyma tekniğinde arabesklerle süslenmiştir. Ahi Elvan Cami Minber kapısı üzerinde üst üste iki kitabe bulunmaktadır. Kitabede minberin 819 H.tarihinde Çelebi Sultan Mehmet zamanında Harputlu Beyazıt oğlu Mehmet tarafından yapılmış olduğu kaydedilmiştir. Böylece Camii’nin bu tarihten daha önceye ait olduğu 732-762 H.(1331-1366) tarihinde yapılmış olduğu fakat 1413 yılında Çelebi Mehmet’in emri ile tamir ettirildiği kabul edilmiştir.

Camide yazılı olan kitabenin Türkçesi :
“Bu mübarek cami sultanların yücesi, Arap ve Acem sultanlarının efendisi, gâzi ve mücahidlerin yardımcısı, kâfir ve müşrikleri kahreden sultan Murad Han oğlu Bayezid Han oğlu Mehmed Hanın -Allah devletini ve memleketini ebedi kılsın-zamanında 816 yılında yenilenmiştir.
Hayrat sahibi Nizameddin Zehrab oğlu Hacı Mecdü’ddin İsa oğlu Mehmed Bey oğlu Hacı Elvanın Allah hasenatını kabul etsin.”